علت علائم و درمان در رفتگی استخوان دنبالچه

دنبالچه ساختاری استخوانی در انتهای ستون فقرات است که پایین‌ترین بخش استخوان ساکروم (استخوان خاجی) را تشکیل می‌دهد. استخوان خاجی از 3 تا 5 مهره تشکیل می‌شود که به هم جوش خورده‌اند و استخوان یکپارچه‌ خاجی را تشکیل می‌دهند. هرچند استخوان دنبالچه استخوان کوچکی است؛ اما عملکردهای مهمی دارد. این استخوان ستون فقرات و تعداد زیادی از عضلات ، تاندون‌ها و رباط‌هایی را نگه می‌دارد که در امتداد مفصل ران، پایین کمر و ناحیه لگن کشیده شده‌اند. آخرین بخش دنبالچه حالت نرم و خمیده دارد که میزان این انحنا در همه‌ی افراد به یک میزان نیست. وارد شدن فشار شدید به این ناحیه عوارضی چون در‌رفتگی دنبالچه را در پی خواهد داشت. علت اصلی درد انتهای ستون فقرات می‌تواند دررفتگی یا نیمه‌دررفتگی استخوان دنبالچه و حرکت بیش از حد و عدم ثبات آن باشد. معمولاً در درفتگی دنبالچه عارضه‌‌ای بسیار نادر است که به طور کامل اتفاق نمی‌افتد بلکه کمی رو به جلو یا عقب خم می‌شود. برای درمان در رفتگی استخوان دنبالچه پزشک عواملی مانند نوع آسیب ایجاد شده و عامل به وجود آورنده‌ی آن، سن بیمار و دیگر عوامل را می‌سنجد. در مراحل اولیه پزشک از روش‌های کم تهاجمی استفاده خواهد کرد که این روش‌ها به طور معمول جا انداختن استخوان به صورت دستی هستند. اگر این روش‌ها کارساز نبوده و سبب بهبود وضعیت بیمار نشوند، ممکن است پزشک روش انجام عمل جراحی را به بیمار پیشنهاد می‌کند.

علت دررفتگی دنبالچه

عومل مختلفی در بروز شکستگی و دررفتگی دنبالچه نقش دارند از جمله حوادثی از قبیل تصادفات، زمین خوردن، ضربه و سقوط که عملا تا اکثر موارد تحت تاثیر آنهاست.

اعمال فشار زیاد به ناحیه دنبالچه (برای مثال در برخی از فعالیت‌های ورزشی که فشار زیادی به استخوان دنبالچه وارد می‌نماید مانند دوچرخه سواری و قایق‌رانی)

آناتومی متفاوت و حالت خمیده دنبالچه در زنان از دلایل اصلی بروز صدمات دنبالچه در زنان می‌باشد.

وارد شدن فشار‌های زیاد حین زایمان از دلایل عمومی این عارضه می‌باشد.

بزرگی لگن خاصره موجب وارد شدن فشار بیش‌از‌حد به این استخوان در حین نشستن می‌شود.

از عوامل دیگر آسیب به دنبالچه می‌توان به اضافه وزن اشاره نمود. در حالت نشسته وزن اندام فوقانی به استخوان دنبالچه وارد می‌شود که با اضافه وزن این استخوان فشار بیشتری را متحمل می‌شود.
مشکلاتی از قبیل پوکی استخوان نیز احتمال ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهد

علائم دررفتگی دنبالچه

• اولین علامت بروز هر آسیبی در این ناحیه بروز درد در ناحیه انتهای ستون فقرات و درست در بالای باسن می‌باشد.
• شنیدن صدایی مانند خوردن دو سنگ به یکدیگر (صدای در رفتن) هنگام ایجاد آسیب
• احساس درد در ناحیه انتهای ستون فقرات که حین نشستن تشدید می‌شود.
• حساسیت به لمس در ناحیه و یا ایجاد درد در هنگام لمس آن
• ایجاد یا افزایش درد حین انجام فعالیت‌های مختلف و یا هنگام تغییر وضعیت بدن مانند وقتی که از حالت نشسته بلند می‌شویم و یا بالعکس.
• کبودی و تورم ناحیه در صورت وارد شدن ضربه به محل دنبالچه
• درد در هنگام دفع

تشخیص در رفتگی و نیمه در رفتگی استخوان دنبالچه

درد دنبالچه معمولاً به سادگی و بر اساس علائم بیمار و نتایج معاینه‌ی بیمار، تشخیص داده می‌شود. ممکن است پزشک برای بررسی احتمال ابتلا به مشکلات و آسیب‌دیدگی‌های دیگر، معاینات خاص دیگری روی بیمار انجام دهد. با استفاده از تصاویر رادیوگرافی می‌توان احتمال وجود شکستگی یا تومور در ناحیه استخوان دنبالچه را بررسی کرد. همچنین از تصاویر اسکن ام.آر.آی می‌توان برای تشخیص وجود تومور یا عفونت در این ناحیه استفاده کرد.

تشخیص های افتراقی

گاهی درد دنبالچه به صورت درد ارجاعی از سایر نواحی می باشد.

• بیماری های ستون فقرات کمری:

درد آرتروز و یا مشکلات دیسک ستون فقرات کمری می تواند به ناحیه ی دنبالچه هم تیر بکشد. راه افتراق با معاینه ی فیزیکی ست. در این بیماران، دنبالچه در لمس دردناک نیست.

• بیماری احشا داخل لگن :

برخی بیماری ها مانند عفونت لگنی در زنان و التهاب پروستات در مردان می تواند به ناحیه ی دنبالچه تیر بکشد.

درمان در رفتگی و نیمه در رفتگی استخوان دنبالچه

درمان در استخوان دنبالچه (بر اثر در‌رفتگی یا شکستگی) معمولاً غیر جراحی و به شرح زیر است:

• روشهای خانگی

کمپرس یخ را به مدت 10 تا 20 دقیقه، 2 ساعت یکبار، به مدت 3 روز (یا تا زمان از بین رفتن تورم) ادامه دهید. این کار را حتما حین بیداری انجام دهید. برای جلوگیری از آسیب به پوست از یک پارچه نازک روی کمپرس استفاده کنید. بعد از بهبود التهاب می‌توانید به تناوب ، بعد از یخ درمانی از گرما‌درمانی استفاده کنید، به این ترتیب که پس از کمپرس یخ به مدت 20 دقیقه در وان آب گرم دراز بکشید.

رژیم غذایی مناسبی را رعایت کنید تا دچار یبوست نشوید؛ زیرا فشار آوردن برای اجابت مزاج درد دنبالچه را افزایش می‌دهد. (میوه، سبزیجات، لوبیا و غلات سبوس دار میل کنید چرا که سرشار از فیبر هستند و از یبوست جلوگیری می‌کنند).

سعی کنید در هفته چند روز ورزش کنید.

سعی اجابت مزاج را هر روز انجام دهید.

استفاده از بالشتک‌های مخصوص دنبالچه روش خوبی برای برداشتن فشار از روی ناحیه، بهبود جریان خون و تسریع فرایند التیام در این ناحیه است.

• فیزیوتراپی

درمان‌های فیزیوتراپی هنگامی که زود هنگام انجام شوند می‌توانند بسیار مؤثر باشند و نه تنها باعث تسکین سریع درد می‌شوند بلکه از بروز مجدد درد نیز جلوگیری می‌کنند؛ زیرا فیزیوتراپیست متخصص در برنامه‌ی درمانی خود، راهکار‌ها، تمرینات و توصیه‌هایی را به بیمار می‌دهد که باعث کاسته شدن فشار وارد شده به استخوان دنبالچه در طول روز می‌شود. روش‌ها و مدالیته‌های درمانی غیر تهاجمی فیزیوتراپی عبارتند از:

1. الکتروتراپی - اولتراسوند
2. ماساژ بافت نرم
3. تمرین درمانی
4. طب سوزنی
5. سرما و گرما درمانی
6. درمان‌های دستی برای جا‌به‌جایی استخوان دنبالچه
7. آموزش عادت‌های حرکتی صحیح به بیمار
8. آموزش ورزش‌های تقویتی برای عضلات اطراف ستون فقرات
9. تزریق کورتیکوارستروئید

ممکن است پزشک در مواردحاد که درد با مسکن‌های خوراکی تسکین پیدا نکرد، تزریق ماده‌ی بی‌حسی را به خود ناحیه دنبالچه تجویز نماید. تزریق کورتیزون که گاهی با بی‌حسی نیز ترکیب میشود تا اثر بهتری داشته باشد هر چند که این تزریق درد و تورم ناشی از آسیب دنبالچه را خوب می‌کند؛ اما یک درمان همیشگی نسیت و این اثر تنها چند هفته دوام دارد. از طرفی تنها می‌توان یک یا دو بار در سال این تزریق را انجام داد؛ زیرا تزریق کورتیزون به دنبالچه و ستون‌فقرات آسیب می‌زند.

• جراحی

انجام عمل جراحی در درمان درد دنبالچه تنها در مواردی تجویز می‌شود که هیچ یک از درمان‌های دیگر موفقیت‌آمیز نبوده است. جراحی به ندرت برای شکستگی در این ناحیه انجام می‌شود و میزان موفقیت در این جراحی‌ها معمولاً کم است.

• چند نکته درباره درد دنبالچه
  تاریخ انتشار : 1392-05-09تاریخ بروز رسانی : 1402-05-19


• علت و درمان درد استخوان دنبالچه با روش های طب فیزیکی
  تاریخ انتشار : 1395-12-07تاریخ بروز رسانی : 1402-09-21


• درد دنبالچه یا Coccydynia
  تاریخ انتشار : 1392-03-02تاریخ بروز رسانی : 1402-10-24