علت و علائم آرتریت روماتوئید شانه ( روماتیسم شانه )

یکی از عارضه های مفصلی و خود ایمن شانه که به صورت مزمن اتفاق افتاده و در آن سیستم ایمنی بدن اشتباهاً به سلول های خودی بخصوص سلول های سینوویوم مفاصل مختلف بدن حمله می کند، آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی می باشد. این عارضه بیشتر به حالت قرینه اتفاق افتاده و مشکلات بسیاری برای بیمار ایجاد می کند و از آنجایی که اغلب مفاصل کوچک را درگیر می کند، به تدریج و با مرور زمان سبب تخریب مفاصل می شود. دلیل اصلی ابتلا به این بیماری هنوز مشخص نیست؛ اما متخصصان ترکیبی از عوامل ارثی، ژنتیکی، هورمونی و محیطی را در ابتلا به این عارضه دخیل می‌دانند. این بیماری جدی و مزمن بوده و بی‌توجهی به درمان آن سبب می‌شود در دراز مدت التهاب‌ها آسیب جدی به مفاصل وارد شود. نتیجه طبیعی التهاب‌های مفصلی طولانی‌مدت تخریب مفاصل است. همچنین این بیماری می‌تواند بر سایر بافت‌ها در سراسر بدن تأثیر بگذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در اندام‌هایی مانند ریه‌ها، قلب و چشم شود. با این که درمان دائمی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد، تعدادی از روش های درمان روماتیسم به منظور کاهش درد و افزایش عملکرد مفاصل، در دسترس می باشند. برنامه ی درمانی به نیازها و الگوی زندگی فرد بستگی دارد.

آرتریت روماتوئید شانه چیست؟

رماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی است. در بیماری‌های خودایمنی، سیستم ایمنی به بافت‌های خود حمله می‌کند. آسیب به بافت ها ناشی از رماتیسم مفصلی می‌تواند باعث درد طولانی مدت یا مزمن و بی‌ثباتی یا عدم تعادل در حین حرکت شود. این عارضه می تواند در سنین مختلف حتی در جوانی و به دلایل ژنتیکی و محیطی موجب ناراحتی افراد شود و در مفاصل و ارگان های مختلف بدن ناراحتی و اختلالاتی ایجاد کند.

علت ابتلا به روماتیسم شانه

برخی از عواملی که موجب بروز این بیماری می شوند، داخلی بوده و برخی دیگر از عوامل خارجی می باشند. به طور کلی ترکیبی از عوامل وراثتی و محیطی موجب وقوع این عارضه می شوند. در ادامه اصلی ترین و شایع ترین دلایل و عوامل بروز آرتریت روماتوئید را بررسی خواهیم کرد:

• نقوص مادرزادی (وراثت)

بیماری و مشکلات مادرزادی و همچنین نقوصی که به هنگام شکل گیری جنین در رحم مادر رخ می دهد، می تواند بعد از تولد نوزاد و در سنین بالاتر به خصوص دوره سالمندی منجر به بروز آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی شود. همچنین ژنتیک و عوامل وراثتی (سابقه خانواده فرد) در ابتلا به این بیماری نیز می توانند احتمال ابتلای فرد به این عارضه را بیشتر کنند.

• آسیب در سوانح مختلف

تصادفات شدید، سقوط از ارتفاع، افتادن روی زمین، فعالیت های شدید و مکرر ورزشی، از جمله سوانحی هستند که می توانند موجب شکستگی و آسیب دیدگی استخوان های مفاصل مختلف بدن شوند. این آسیب ها به دلیل فشار و ضربه به مفاصل ایجاد شده و به مرور زمان منجر به بروز عارضه هایی همچون آرتریت روماتوئید می شوند.

• افزایش سن

یکی از عوامل مؤثر در بروز عارضه آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی، بالا رفتن سن می باشد. فرد در دوران سالمندی دچار تحلیل رفتگی غضروف و مفاصل شده و ممکن است به بیماری های مختلفی از جمله پوکی استخوان نیز مبتلا شود، در نتیجه استخوان ها استحکام خود را از دست داده و سیستم ایمنی بدن نیز ضعیف می شود و با کوچکترین ضربه و فشار ممکن است، فرد دچار عوارض و ناراحتی های شدیدی شود که یکی از این عوارض آرتریت روماتوئید می باشد.

• بیماری ها و آسیب ها

عوارض و آسیب های مختلف در مفاصل مختلف می توانند به مرور زمان منجر به بروز عارضه آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی شوند. شایع ترین این بیماری ها عبارتند از:

• بیماری های عفونی و ویروسی

عفونت های مفصلی در مفاصل مختلف بدن که به دلیل عفونت زخم ها و جراحات جراحی اتفاق افتاده و یا به دلیل یک بیماری ویروسی ایجاد می شوند، می توانند به مرور زمان زمینه را برای عارضه آرتریت روماتوئید آماده کنند و موجب بروز این عارضه شوند.

• بد جوش خوردن و یا جوش نخوردن شکستگی

در صورتی که مفصل در گذشته دچار آسیب و شکستگی شده باشد و استخوان ها به خوبی جوش نخورده باشند، ممکن است به مرور زمان این عارضه ایجاد شده و موجب ناراحتی بیشتر فرد شود.

• بیماری های هورمونی در زنان

این مشکل و اختلالات هورمونی در خانم ها بیشتر مشاهده می شود و به همین دلیل می توان گفت زنان بیشتر از مردان به این عارضه مبتلا می شوند. اختلالات هورمون استروژن از جمله عواملی است که می تواند موجب روماتیسم مفصلی در زنان شود.

• اضافه وزن

اضافه وزن بیش از حد و چاقی یکی از عوامل بروز بیماری های مفصلی بوده و خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی و آرتروز را افزایش می دهد.

عوامل خطر روماتیسم شانه

به طور کلی عواملی که خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می‌دهند، شامل موارد زیر می‌شود:

• سن: با افزایش سن خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد. روماتیسم در افراد بالای 50 سال شایع‌تر است.
• جنسیت: احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان است.
• ژنتیک: بعضی از افراد به دلیل داشتن ژن‌های خاصی بیشتر مستعد ابتلا به روماتیسم هستند.
• زایمان: افرادی که تجربه زایمان نداشتند، ممکن است بیشتر از افرادی که این تجربه را داشته‌اند در معرض خطر ابتلا به روماتیسم باشند.
• مصرف سیگار‌‌: تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که سیگار می‌کشند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
• چاقی: چاقی و اضافه وزن نیز می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.
• رژیم غذایی: مصرف زیاد سدیم، شکر به ویژه فروکتوز، گوشت قرمز و آهن با افزایش خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید مرتبط است.

علائم روماتیسم شانه

آرتروز شانه وضعیتی است که به طور معمول به تدریج طی یک دوره زمانی ایجاد می‌شود. در بیمارانی که آرتروز جزئی شانه دارند، ممکن است علائم اندکی وجود داشته باشد یا هیچ گونه علائمی وجود نداشته باشد. با پیشرفت بیماری و انحطاط بیشتر مفصل شانه، درد مفصل افزایش یافته و ممکن است خشکی مفصل و انعطاف ناپذیری آن آشکار شود، به خصوص هنگام استراحت یا هنگام صبح پس از بلند شدن از خواب بیشتر است. سایر علائم همراه با این بیماری ممکن است با توجه به شدت بیماری متفاوت باشند و شامل موارد زیر می‌شوند:

• درد شانه که تا قسمت فوقانی دست انشعاب پیدا می‌کند.
• حساسیت به لمس محکم در مفصل آسیب دیده
• افزایش سایز و تورم قابل مشاهده در مفصل
• کاهش قدرت و انعطاف پذیری مفصل شانه
• محدودیت عملکرد
• شنیدن صدای کلیک مانند یا ترق ترق در حین حرکت شانه
• قفل شدن شانه
• درد مداوم
• درد شدید مفصل
• درد شبانه یا هنگام صبح که اغلب با حرکت یا دوش آب گرم کمتر می‌شود.
• مشکل در خواب (به خصوص هنگام خوابیدن روی طرف شانه آسیب دیده)
• تحلیل رفتن عضلات شانه
• شدت یافتن علائم با سرد شدن هوا

روش های تشخیصی روماتیسم شانه

روش های تشخیص این عارضه عبارتند از:

1. بررسی سوابق آسیب و بیماری ها: ابتدا پزشک پرونده پزشکی و سوابق بیمار و فرد را بررسی می کند.
2. بررسی های فیزیکی با انجام حرکت مختلف: پزشک بعد از بررسی سوابق پزشکی فرد، با لمس کردن و مشاهده میزان تورم در مفصل درگیر شده و آسیب دیده، همچنین با تکان دادن مفصل در جهات مختلف، میزان آسیب و ناراحتی ایجاد شده را می سنجد.
3. آزمایش خون: یکی از تست ها و آزمایش های مهمی که به تشخیص این عارضه کمک می کند، آزمایش خون است. پزشک به کمک این تست و بررسی خون فرد می تواند به بررسی وجود و یا عدم وجود پادتن عامل ایجاد عارضه آرتریت روماتوئید بپردازد. در صورتی که این پادتن بیش از حد در بدن وجود داشته باشد، یعنی فرد به آرتریت روماتوئید حاد مبتلا شده است. همچنین پزشک پادتن های ضد پیتید حلقوی سیترولینه و میزان آنها را نیز از روی نمونه خون شناسایی می کند.
4. عکس برداری با اشعه ایکس: پزشک به منظور مشاهده ناحیه آسیب دیده مفصل و همچنین مشاهده زوائد استخوانی و بررسی مشکلات دیگر از جمله عفونت ها، تومورها و... با استفاده از اشعه ایکس، از مفصل آسیب دیده عکس می گیرد.
5. سی تی اسکن: سی تی اسکن یا اسکن سه بعدی روش تشخیص دقیق تری بوده و می تواند تا حدودی جزئیات آسیب مفصل و محل آسیب دیده را نیز نشان دهد.
6. ام آر آی: ام آر آی نسبت به سایر روش های تشخیصی دقیق تر بوده و پزشک با استفاده از آن، مفصل آسیب دیده را واضح و دقیق تر بررسی کرده و شدت و میزان آسیب وارد شده، علت آن و همچنین در صورت آسیب عصب، فشردگی عصب را نیز می سنجد و می تواند عوارض پنهانی که با آزمایشات دیگر قابل تشخیص نیستند را نیز به پزشک نشان دهد.
7. هدایت عصبی: این روش تشخیصی در رابطه با عصب ها بوده و به بررسی آسیب فشردگی و اختلالات موجود در عصب ها می پردازد. در این آزمایش پزشک می تواند شدت، قدرت و سرعت سیگنال های عصبی بررسی کند و در صورت اختلال در این سیگنال ها متوجه آسیب دیدگی عصب می شود. (این آزمایش در صورتی انجام می گیرد که پزشک به آسیب عصب ها و فشردگی آن ها مشکوک شود.)
8. الکترومیوگرافی یا تست عصب: پزشک با استفاده از این روش تشخیصی، میزان فعالیت الکتریکی عصب ها و همچنین انتقال دادن پیام به عضلات را در هنگام انقباض و یا شل شدگی اندازه گرفته و می سنجد. (این آزمایش نیز در صورتی انجام می گیرد که پزشک مشکوک به آسیب عصب باشد.)

درمان روماتیسم شانه

• درمان بدون دارو

چندین راهکار وجود دارد که فرد با انجام آن ها می تواند بیماری آرتریت روماتیسمی یا RA خود را کنترل کند.

• استراحت

زمانی که بیماری عود می کند، فرد باید تا جای ممکن استراحت کند. اگر از مفاصل ملتهب یا دردناک بیش از حد استفاده کنید، باعث می شود که علائم بیماری وخیم تر شوند.

• انجام حرکات ورزشی

زمانی که علائم این بیماری در فرد خفیف هستند، او باید به طور منظم ورزش کند تا وضعیت سلامت عمومی بدن و تحرک خود را حفظ کرده و ماهیچه های اطراف مفصل را تقویت کند. بهترین ورزش هایی که بیمار مبتلا به آرتریت رماتیسمی می تواند انجام دهد تمرینات تقویتی، تمرینات استقامتی و تمرینات دامنه ی حرکتی به منظور حفظ تحرک مفاصل است مانند قدم زدن، شنا کردن و دوچرخه سواری.

• رژیم غذایی

تغییرات رژیم غذایی یک راه درمان برای روماتیسم مفصلی می باشند. اگرچه تا کنون رژیم غذایی که بتواند روماتیسم مفصلی را درمان کند طراحی نشده است؛ ولی با ایجاد تغییر در رژیم غذایی می توان تا حدودی علائم ناشی از این بیماری را کاهش داد. استفاده از ویتامین های گروه B در کنار منیزیم برای مشکل التهاب مفاصل مناسب است. مصرف میوه و سبزیجات فیبر دار هم یک داروی طبیعی ضد التهاب است. ‌در طب سنتی، روماتیسم مفصلی ناشی از غلبه سردی در استخوان ها است. وقتی صحبت از تغییر در رژیم غذایی می شود، بهترین کار این است که خوراکی های گرم جایگزین خوراکی های سرد شوند، مثلاً به جای خوردن ماست، خیار، کدو و کاهو بهتر است از عسل، دارچین، زیره، خرما و زیتون استفاده شود.

• درمان دارویی روماتیسم شانه

در صورتی که پزشک تشخیص دهد که فرد دچار آرتریت روماتیسمی یا RA شده است، او را به پزشک روماتولوژیست ارجاع می دهد. این متخصص بیمار را درباره راه های درمان، راهنمایی می کند. از روش های درمانی برای روماتیسم مفصلی ، مصرف برخی از دارو ها است که در بهبود علائم و کاهش سرعت رشد بیماری مؤثر است. تجویز و میزان مصرف دارو ها با تشخیص پزشک و بر اساس شدت بیماری می باشد. برخی از داروهایی که برای این بیماری تجویز می شوند عبارتند از :

1. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) : این داروها را بدون نیاز به نسخه، می توان از داروخانه ها تهیه کرد. داروهایی مانند آسپرین ، ایبوپروفن و ناپروکسن.
2. کورتیکو استروئیدها : این داروها باعث کم کردن درد و التهاب می شوند و ممکن است در کند کردن روند آسیب دیدگی مفاصل، هم مؤثر باشند.
3. داروهای ضد روماتوئید اصلاح کننده بیماری : این داروها در کاهش سرعت رشد بیماری روماتیسم مفصلی مؤثر هستند. از آسیب به مفاصل و بافت های دیگر بدن که در صورت فعالیت های زیاد سیستم ایمنی بدن به وجود می آورد، جلوگیری می کنند. داروهایی از جمله هیدروکسی کلروکین، متوترکسات، سولفاسالازین و لفلونومید در این دسته شامل می شوند.
4. داروهای مهارکننده مانند قرص سلکوکسیب

• عمل جراحی

زمانی که آسیب وارد شده به استخوان ها در اثر آرتروز بسیار زیاد شده و یا کنترل درد به کمک داروها امکان پذیر نیست، جراحی یک گزینه برای باز گردانی عملکرد به یک مفصل آسیب دیده می باشد.

• علائم بیماری آرتریت روماتوئید و درمان آن با طب فیزیکی
  تاریخ انتشار : 1395-08-18تاریخ بروز رسانی : 1402-05-19