سندرم تنگی کانال مچ دست چه علل و علائمی دارد؟

در مچ دست، هشت استخوان کوچک به نام استخوان های کارپال وجود دارند. یک رباط (که به آن رتیناکولوم هم می گویند) در قسمت جلوی مچ دست قرار دارد. بین این رباط و استخوان های کارپال فضایی به نام تونل کارپال وجود دارد. تاندون هایی که عضلات ساعد را به انگشتان متصل می کنند، از تونل کارپال رد می شوند. علاوه بر این عصب اصلی دست (عصب میانی) قبل از تقسیم شدن به اعصاب زیر مجموعه در کف دست، از این تونل عبور می کند. عصب میانی می تواند احساس را برای انگشتان شست، اشاره و انگشتان میانی ایجاد کند و به این ترتیب کنترل آنها را بر عهده دارد. علاوه بر این، عصب میانی حرکت عضلات کوچک در پایه انگشت شست را تحت کنترل خود دارد. سندروم تونل کارپال یا مچ دست زمانی که تونل باریک شود یا زمانی که بافت اطراف تاندون عضلات خم کننده متورم شوند ایجاد شده و باعث ایجاد فشار بر روی عصب مدین می شود که این بافت ها را سینوویوم می نامند. به طور طبیعی، سینوویوم تاندون را روان کرده و حرکت انگشتان را آسان می سازد. هنگام تورم سنوویوم، فضای تونل کارپال اشغال شده و به مرور زمان به روی عصب فشار می آید. سندروم تونل کارپال می تواند باعث ایجاد علائم ناراحتی در دست و بروز درد بخصوص درد مچ دست شود. در این حالت علائم بیماری در نتیجه وارد شدن فشار به یک عصب در مچ دست ایجاد می شود. روش های درمانی موجود برای درمان سندرم تونل کارپال معمولاً مؤثر بوده و نتایج رضایت بخش به همراه دارند.سندرم تونل مچ دستی یک مشکل شایع در ناحیه ای از مچ دست است که در ارتباط با عوامل مختلفی ایجاد می گردد.شکستگی ها،دررفتگی ها،تومورها،برخی از بیماری ها(مثلا دیابت یا اختلالات تیروئید) و انجام فعالیت های تکراری در ناحیه مچ دست،از مواردی هستند که باعث درگیری عصب مدین در قسمت خاصی از مچ دست می گردند.سندرم تونل مچ دستي(carpal tunnel syndrome)،بيماري رنجآور و ناتوان كنندهاي است كه در اثر افزايش فشار داخل كانال مچ دستي ايجاد شده و در نتيجه آسيب به عصبي كه از داخل كانال رد ميشود (عصب مديان ) رخ ميدهد. اگر به هر علتی از جمله استفاده بيش از حد از مچ دست، فشار کانال ناحیه مچافزايش يابد، منجر به كاهش خون رساني به عصب در اثر تنگي عروق شده و مجموعهاي ازعلائم و نشانهها را پديد مي آورد كه مشخص كننده سندرم کانال مچ دستی(CTS)است.

علل بروز سندرم کانال مچ دست

سندروم تونل کارپال به دلیل تحت فشار قرار گرفتن عصبی به نام عصب مدیانی در دست شما به وجود می‌آید. ممکن است هر عاملی که باعث کم شدن فضای میانی و یا افزایش فشار در تونل کارپال می‌شود باعث بروز علائم سندروم تونل کارپال شود. دلایل زیادی برای بروز سندروم تونل کارپال وجود دارد. دلایل زیر ممکن است باعث بروز این مشکل شوند:

• تونل‌های کارپال کوچکتر از حد نرمال: بعضی از مردم تونل‌های کارپال دستشان نسبت به بقیه کوچکتر است. این بدان معنی است که اگر عصب دست آنها تحت فشار قرار گیرد احتمال بروز سندروم تونل کارپال در این افراد بیشتر است و نسبت به کسانی که تونل‌های کارپال نرمال دارند مشکلات بیشتری را تجربه می کنند.
• سن: با افزایش سن خطر بروز سندروم تونل کارپال نیز افزایش می‌یابد. بیشتر کسانی که به این سندروم مبتلا هستند بالای 30 سال سن دارند.
• وزن: اگر شما اضافه وزن داشته باشید احتمال بروز سندروم تونل کارپال در شما افزایش می یابد.
• جنسیت: زنان سه برابر بیشتر از مردان به سندروم تونل کارپال مبتلا می شوند و این احتمالاً به این دلیل است که طبیعتاً زنان نسبت به مردان تونل‌های کارپال کوچکتری دارند.
• آسیب‌ها: اگر در ناحیه مچ دستتان در گذشته دچار آسیب شده باشید (برای مثال شکستگی یا ضرب دیدگی که قبلاً در آن ناحیه اتفاق افتاده) احتمال اینکه شما به سندروم تونل کارپال مبتلا شوید بیشتر می‌شود.
• وضعیت سلامت: اگر شما بیماری‌هایی از قبیل دیابت، روماتیسم مفصلی، یا کم کاری تیروئید داشته باشید احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال در شما افزایش می یابد.

تغییرات هورمونی نیز می‌تواند احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال را افزایش دهد به طور مثال زمانی که شخص باردار است و یا این که در اوایل دوران یائسگی است.

فعالیت‌های تکراری می‌تواند منجر به سندروم تونل کارپال شود اگر کار یا سرگرمی‌های شما شامل فعالیت‌های تکراری مچ دستتان است، احتمال ابتلای شما به این سندروم را افزایش می‌دهد، مخصوصاً اگر نیاز باشد که شما در این فعالیت‌ها اشیا را با دستتان محکم بگیرید. اگر شما با ابزاری کار میکنید که باعث ایجاد ارتعاش در مچ می‌شود این عامل نیز احتمال ابتلا به سندروم تونل کارپال را در شما افزایش می‌دهد.

علائم سندرم کانال مچ دست

• درد در ناحیه مچ و دست که این درد تا ساعد، بازو و شانه شما پیش می‌رود.
• بی حسی در دستان
• احساس سوزش
• ضعف

سندروم تونل کارپال میتواند هر دو دست را تحت تأثیر قرار دهد. در این بیماری شکل ظاهری دست شما نرمال است و شما نمی‌توانید هیچ گونه نشانه فیزیکی را مشاهده کنید. احتمالاً شما علائم را در درون دستتان یا شست و انگشتان خود احساس می‌کنید. در ابتدا علائم ممکن است خفیف باشد؛ اما به ندرت تشدید می‌شود و ممکن است درد موقتی باشد. این علائم را می توان در هر زمانی از روز احساس کرد؛ اما در سندروم تونل کارپال اغلب در هنگام شب درد و علائم تشدید می‌شود و شما را از خواب بیدار می‌کند.

عوامل خطر سندرم کانال مچ دست

عواملی که می‌توانند احتمال آسیب‌دیدگی عصب مدیان یا تشدید آن را افزایش دهند عبارتند از:

• عوامل مربوط به آناتومی: یک شکستگی یا دررفتگی مچ دست که فضای درون تونل کارپال را تغییر می‌دهد می‌تواند باعث فشار زیادی روی عصب مدیان شود.
• جنسیت: زنان بیشتر به سندرم تونل کارپال (گیرافتادگی عصب مچ دست و آرنج) دچار می‌شوند. دلیل این امر کوچکتر بودن فضای کانال کارپال در مچ دست زنان است که باعث می‌شود عصب مدیان آنها بیشتر در معرض خطر باشد.
• عارضه‌های تخریب کننده عصب: بعضی بیماری‌های مزمن، مثل دیابت، احتمال آسیب‌های عصبی، از جمله آسیب‌دیدگی عصب مدیان را افزایش می‌دهند.
• عارضه‌های التهابی: بیماری‌هایی که التهاب یکی از علائم اصلی آنها است، مثل روماتیسم مفصلی، باعث التهاب تاندون‌ها و در نهایت فشار به عصب مدیان می‌شوند.
• به هم خوردن تعادل مایعات بدن: تجمع مایعات در بدن که در طول حاملگی یا یائسگی شایع است، فشار درون کانال کارپال را افزایش داده و باعث تحریک عصب مدیان می‌شود.
• سایر عارضه‌های پزشکی: بعضی عارضه‌ها مانند یائسگی، چاقی مفرط، اختلالات تیروئید و نارسایی کلیوی، نیز می‌توانند احتمال بروز سندرم تونل کارپال یا سندرم CTS را افزایش دهند.
• عوامل کاری: گاهی اوقات کار کردن با ابزارهای لرزشی یا در خطوط مونتاژ که مستلزم خم کردن مکرر و طولانی مدت مچ دست هستند باعث وارد آمدن فشار آسیب‌زایی به عصب مدیان یا تشدید آسیب‌دیدگی موجود می‌شوند.

عوارض سندرم کانال مچ دست

ضعفی که با سندروم تونل کارپال همراه است معمولاً حرکاتی را که مربوط به شست دست است را تحت تأثیر قرار می‌دهد و هنگامی که می خواهید وسایل را محکم در دست بگیرید با سختی مواجه می‌شوید و ضعف را احساس می‌کنید و با گذشت زمان ماهیچه‌های دست شما ضعیف تر می شوند و اگر دچار سندروم تونل کارپال حاد باشید ماهیچه‌های شست شما ممکن است تحلیل روند یا عصبهای مدیانی ممکن است به طور دائمی آسیب ببیند؛ اما اغلب این اتفاق نمی‌افتد.

تشخیص سندرم کانال مچ دست

• تاریخچه علائم: الگوی علائم و نشانه‌های بیماری می‌تواند به تشخیص علت آنها کمک کند.
• معاینه فیزیکی: در اینجا، حس انگشتان و قدرت عضلات دست آزمایش می‌شود.
• عکس رادیولوژی: یک عکس رادیولوژی از مچ دست آسیب دیده گرفته می‌شود تا پزشک مطمئن شود که مشکلات دیگری مانند آرتروز یا شکستگی، علت درد مچ دست بیمار نیستند.
• الکترومایوگرام: الکترومایوگرافی دشارژهای الکتریکی کوچکی که در عضلات تولید می‌شوند را اندازه می‌گیرد. این تست، فعالیت الکتریکی عضلات را در حالت منقبض شده و در وضعیت استراحت ارزیابی می‌کند.
• مطالعه هدایت عصبی: در این آزمایش که شکل دیگری از الکترومایوگرافی است، دو الکترود روی پوست بیمار چسبانده می‌شوند و شوک کوچکی از عصب مدیان عبور داده می‌شود تا مشاهده شود که آیا سرعت پالس‌های عصبی در تونل کارپال کم می‌شود یا خیر.

درمان سندرم کانال مچ دست

سندرم تونل کارپال یا سندرم CTS ، می‌بایست پس از بروز علائم، در اولین فرصت درمان شود. در بعضی موارد که علائم سندرم تونل کارپال شدید نیستند، می‌توان با دادن استراحت بیشتر به دست‌ها، اجتناب از فعالیت‌هایی که علائم را بدتر می‌کنند و گذاشتن کیسه‌های سرد روی مچ دست که باعث کاهش ورم‌های مچ دست می‌شود، ناراحتی را کاهش داد. اگر این تکنیک‌ها طی چند هفته باعث تسکین علائم نشدند، باید از گزینه‌های درمان سندروم تونل کارپال دیگری مانند بستن اسپلینت مچ دست، دارو یا جراحی استفاده شود. معمولاً بستن اسپلینت و سایر درمان‌های محافظه‌کارانه، برای علائم خفیف تا متوسطی که کمتر از 10 ماه شروع شده‌اند، جواب می‌دهد.

درما‌ن‌های غیرجراحی

اگر عارضه زود تشخیص داده شود، می‌توان آن را با روش‌های غیرجراحی رفع کرد. این روش‌ها عبارتند از:

• بریس یا آتل: پوشیدن یک بریس مانع از خم شدن مچ دست شما حین خواب می شود. قرار دادن مچ دست در حالت مستقیم فشار را بر عصب مدین در تونل کارپ کاهش می دهد.
• داروی ضد التهاب غیراستروئیدی: داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می توانند سبب کاهش درد و التهاب شما شوند.
• تغییر فعالیت ها: علائم زمانی تشدید می شوند که دست یا مچ شما مدت زمان طولانی در یک حالت خاص مانند خم به پایین یا بالا قرار گیرد. اگر شغل یا فعالیت تفریحی شما سبب تشدید علائمتان می گردد، تغییر یا بهینه سازی فعالیت ها می تواند جلوی پیشرفت بیماری را گرفته و حتی آن را متوقف کند. در بعضی موارد این کار شامل تغییر محل کار است.
• تمرینات سرخوردگی عصب: بعضی بیماران از تمرینات خاصی که سبب بهبود حرکت آزادانه عصب مدین در تونل کارپ می شود، سود می برند. تمرینات خاص توسط پزشک یا درمانگر تجویز می شود.
• تزریق استروئید: کورتیکواستروئید یا کورتیزون یک ضد التهاب قوی است که می تواند در تونل کارپ تزریق شود. اگرچه این تزریقات سبب کاهش علائم دردناک یا کاهش عود بیماری می شوند؛ اما گاهی اثر آن موقتی است. یک تزریق کورتیزون توسط پزشک می تواند جنبه تشخیصی هم داشته باشد.

درمان جراحی سندرم تونل کارپ

اگر درمان غیرجراحی پس از مدتی سبب بهبود علائم نشود، پزشک توصیه به جراحی می کند. تصمیم به انجام جراحی بسته به شدت علائم بیماری و شدت درد و بی حسی دارد. در موارد طول کشیده با بی حسی ثابت و از بین رفتن عضلات اطراف شصت، جراحی برای جلوگیری از آسیب دائم انجام می گیرد. این جراحی آزاد سازی تونل کارپ نامیده می شود. دو تکنیک جراحی باز و آندوسکوپیک وجود دارد که هدف هردو کاهش فشار بر عصب مدین به وسیله برش رباط عرضی سقف کانال است. جراحی سبب افزایش فضای تونل و کاهش فشار بر عصب می شود. جراحی معمولاً به صورت سرپایی انجام می شود. می توان از بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی ناحیه ای استفاده کرد. نتایج جراحی باز و آندوسکوپیک مشابه است.

پیشگیری از سندرم کانال مچ دست

تغییرات در محل کار، مثل استفاده از صندلی و روشنایی مناسب و وجود جای مناسبی برای قرار گرفتن دست و مچ دست به کاهش برخی عوامل منجر به گیرافتادگی عصب مچ دست و آرنج کمک می‌کند. سایر اقدامات پیشگیرانه عبارتند از:

• مستقیم نگه‌داشتن مچ دست‌ها در هنگام خواب
• مستقیم نگه‌داشتن مچ دست‌ها در هنگام استفاده از ابزارها
• اجتناب از خم و راست کردن مکرر مچ دست‌ها
• کاهش میزان مشت کردن محکم و مکرر دست‌ها در حالی که مچ دست خم شده است.
• استراحت مکرر در هنگام انجام فعالیت‌های مستلزم حرکات تکراری
• انجام حرکات آمادگی جسمانی و کششی، قبل و بعد از فعالیت‌ها

• سندروم تونل کارپ (cts) چیست؟
  تاریخ انتشار : 1392-04-18تاریخ بروز رسانی : 1402-10-13


• بررسی عوامل افزایش دهنده سندرم تونل مچ دست
  تاریخ انتشار : 1390-02-19تاریخ بروز رسانی : 1402-10-29


• درمان بدون جراحی سندروم گیر افتادگی عصب دست
  تاریخ انتشار : 1402-04-10تاریخ بروز رسانی : 1402-07-28